Żadne z moich słów Ciebie nie zrani tak jak i nie sprawi cudu – niczego nie zrozumiesz.

Przede wszystkim dlatego, że nigdy nie wyślę tego listu.

Nawet gdybym to zrobiła uznasz, że pomieszało mi się w głowie. Jak zawsze, kiedy mówiłam coś, co nie podobało się Tobie. Więc – nie warto. Z drugiej strony…

Mam trzydzieści siedem lat i w głębi serca ciągle wierzę, że cud się jednak wydarzy i pokochasz mnie Mamo.

Kiedy próbowałam znaleźć jakieś słowa na początek, wyobraziłam sobie Ciebie: zadbaną, kulturalną panią. Tak pewnie widzą Cię obcy. Jesteś nadal bardzo ładną kobietą, wiesz? Przy Tobie zawsze czułam się jak kopciuszek albo jakiś niezgrabny, nierozgarnięty stwór.

Nawet teraz, przywołując Twój obraz – czuję się byle jaka.

Na swoim urodzinowym przyjęciu opowiadałaś jaka jesteś dumna z efektów wychowania, że ciężka matczyna praca i troska przyniosła rezultaty. Mówiąc to patrzyłaś na mojego brata. Powiedziałaś też, że uwielbiasz swoje wnuki. Mówiąc to patrzyłaś na dzieci Swojego syna.

Mnie nie zaszczyciłaś ani jednym spojrzeniem, chociaż upiekłam te ciasta, ulepiłam pierogi, nagotowałam bigosu i wlokłam to wszystko przez pół Polski – żeby usłyszeć jeden, jedyny malutki komplement.

Dlaczego słuchając zachwytów nad pysznościami nie wspomniałaś słowem, że to moje dzieło? Uśmiechałaś się, kiedy goście wzdychali, jaka z Ciebie wspaniała gospodyni.

Siedziałam w kuchni i po raz setny przysięgałam sobie, że nigdy więcej.

A propos, czy zauważyłaś, że mój mąż i synowie nie odwiedzają Cię od dłuższego czasu? Och, racja, zauważyłaś. Powiedziałaś nawet „czegóż się można spodziewać po ludziach tak tępych i nieobytych?”.

Zatem znowu znalazłaś potwierdzenie dla własnych opinii! Jakaś Ty spostrzegawcza, jaka refleksyjna Mamo.

Ja także stanowię dowód na to, że nigdy się nie mylisz: przecież zawsze wiedziałaś, że jestem „tłumokiem, który odziedziczył komplet genów po ojcu”.

Miałam do niczego w życiu nie dojść – tak się stało według Twojej oceny.

Zamartwiałaś się głośno moją brzydotą i grubymi nogami – nigdy w życiu nie odważyłam się ubrać inaczej niż w szarą garsonkę (mój nierozgarnięty mąż oglądając stare fotografię zobaczył na nich ładną, szczupłą dziewczynkę – może to nie moje zdjęcia?).

Przewidziałaś, że okażę się zbyt tępa na medycynę – nawet nie próbowałam podejść do egzaminów. Wyśmiałaś ojca, kiedy próbował namówić mnie do studiowania, dodać mi pewności siebie. Często wyśmiewałaś swego męża.

Kiedy umarł powiedziałaś, że teraz Twoja kolej. Oświadczyłaś, że boisz się starości, bo wolałabyś skończyć w przytułku, niż oddać się w opiekę takiej córce. Opowiadasz swojej synowej jaka jestem nieczuła i podła. O niej mówisz to samo do mnie.

To wszystko przestaje mieć znaczenie, kiedy zbliża się sobota.

W każdą sobotę oczekujesz telefonu ode mnie. Podnosząc słuchawkę, wykręcając numer, za każdym razem mam nadzieję usłyszeć radość w Twoim głosie.

„No i co tam słychać na prowincji” – pytasz obojętnie a ja zdaję relację ze swoich drobnych sukcesów czekając na słowo aprobaty.

Później Ty mówisz: o podwyżkach i ciężkim losie biednej wdowy zmuszonej utrzymywać dwupiętrową willę i darmozjada Ukrainkę, która Cię okrada. O drożyźnie w sklepach, o tym, że jeśli nie kupisz nowego futerka, zamarzniesz na śmierć. Lubisz powtarzać, że ojciec był „kretynem, który nie pomyślał o zabezpieczeniu rodziny”(czyli Ciebie Mamo).

Zazwyczaj masz gotową historyjkę o absolutnie wspaniałej córce Twojej przyjaciółki, która urządziła się w Londynie a teraz śle swojej matce funty i drogie prezenty. Ostatnio, jak twierdzisz, zafundowała jej pobyt w luksusowym sanatorium. „To się nazywa wdzięczne dziecko” – powtarzasz.

Mamo, ty nie masz żadnej przyjaciółki. Odwiedzała cię pani Celina, ale kiedy jej córka umarła cztery lata temu na raka piersi, uznałaś za stosowne wyjaśnić, że u progu dwudziestego pierwszego wieku tylko naprawdę głupie kobiety przegapiają raka,  pamiętasz? Dziwiłaś się, że nigdy więcej nie przyszła, nie zadzwoniła. Byłaś wręcz oburzona.

Po każdej rozmowie z Tobą staję przed lustrem i zadaję sobie pytanie: „dlaczego ja się na to godzę”.

Kiedyś postanowiłam nie dzwonić. Przysłałaś list, w którym oskarżyłaś mnie o to, że życzę Ci śmierci. Użalałaś się nad sobą, wyliczyłaś dziesiątki chorób, które są skutkiem Twoich poświęceń dla nas, dzieci. Wyznałaś, że zazdrościsz rodzicom, których dzieci poczuwają się do wdzięczności. Na koniec napisałaś, że wykończyłam ojca, a teraz próbuję Ciebie doprowadzić do samobójstwa. Zachowałam ten list. Oprócz oskarżeń jest w nim dużo informacji o czasach, które pamiętam inaczej niż Ty, Mamo. Opisujesz moje szczęśliwe dzieciństwo, swoją troskę i wielką macierzyńską miłość.

Pamiętam co innego.

Pamiętam, jak bijesz mnie po twarzy bo mojemu braciszkowi koszulka wysunęła się z rajstopek.  Miałam wtedy osiem lat. Do moich obowiązków należała opieka nad Jureczkiem. O szóstej czterdzieści pięć odprowadzałam go do żłobka. Zimą było jeszcze całkiem ciemno. Później czekałam, aż woźny otworzy szkołę. Tuż po lekcjach przyprowadzałam Jureczka do domu. Kiedy zjadł podwieczorek sadzałam go obok siebie i odrabiałam lekcje. Już nie pamiętam, gdzie Ty wtedy byłaś, Mamo. Tato mówił, że realizujesz się zawodowo. Był z Ciebie taki dumny. Nazywałaś go „Pan Niezguła”. Jego też nigdy nie było w domu, bo pracował kilkanaście godzin a w soboty i niedziele budował dla Ciebie dom.

Czy pamiętasz, jak przyjechała do nas kuzynka Emka? Była starsza o kilka lat. Miałyśmy razem spać na tapczanie, Ty zgasiłaś światło i zamknęłaś drzwi. Zapytałam szeptem „Emka, czy rosną ci już włosy na pupie?” Okazało się, że Ty wcale nie wyszłaś z pokoju, stałaś w ciemności i wszystko słyszałaś. Wywlokłaś mnie za włosy z tapczanu i krzyczałaś, że jestem „małą zboczoną kurwą”. Później przeprosiłaś kuzynkę za moje zachowanie. Nawet dziś myśląc o tym czuję gorąco i mdłości. To jest wstyd, Mamo. Ja się wstydzę.

Kiedy ojciec brał mnie na kolana, nazywałaś go pedofilem. Nie rozumiałam tego słowa, w każdym razie przestał to robić. Miałam wrażenie, że omija mnie z daleka. Nawet składając mi życzenia całował powietrze koło mojej twarzy. Sądziłam, że mnie nie lubi albo się brzydzi.

Nie pozwalałaś zamykać drzwi mojego pokoju. Nie wolno mi było leżeć w dzień na tapczanie. Dostawałaś szału, kiedy zauważałaś, że siedzę i nic nie robię. Pamiętam, jak szarpałaś mnie za uszy, aż porobiły się rany. Smarowałaś mi te ponadrywane uszy piekącą maścią.

Nauczyłam się sprawiać wrażenie zajętej i zapracowanej, a później naprawdę taka się stałam. Nie umiem siedzieć spokojnie, muszę mieć zajęte ręce. Mało brakowało, a uczyniłabym to samo moim synom. Na szczęście potrafili się zbuntować, zażądać wolności i uwagi dla siebie.

Właśnie,  czy pamiętasz, jak urodziłam Maćka?

Przyjechałaś w odwiedziny, przywiozłaś komplet ścierek kuchennych. Powiedziałaś „ładny chłopak, szkoda, że kuternoga”. 

Kiedy operowano jego małą stópkę, nawet nie zadzwoniłaś.

Mamo, ja często o Tobie myślę. Podejmując najbłahszą decyzję zastanawiam się nad Twoją reakcją. Czuję na plecach Twoje spojrzenie kupując ubrania, gotując obiad, sprzątając. Nie chcę tego, ale wciąż mam wrażenie, że czaisz się w ciemnym pokoju i czekasz na moje potknięcie, błąd.

Zarzucasz mi, że pragnę Twojej śmierci i coraz częściej rzeczywiście o tym myślę. Z tymi myślami czuję się jeszcze gorsza, jeszcze bardziej winna. Tak naprawdę chcę jedynie Twojej akceptacji i uwagi, Mamo. Chociaż przez jedną krótką chwilę. Za to dziecinne pragnienie brzydzę się sobą, lecz nie potrafię, nie mogę uwolnić się od Ciebie.

Kochająca Cię T.

Samotna z klasą

Spotykamy je codziennie: w metrze, urzędzie, w wielkich firmach i małych sklepikach. Ciche bohaterki osobistych dramatów. Kim one są?Kobietami w kryzysie. Jak je rozpoznać?

Och, czasami jest to bardzo trudne. Potrafią głęboko skrywać swoje tajemnice. Wiąże je wstyd, lęk zamyka im usta. Czasem się skarżą, kiedy cierpienie staje się nie do wytrzymania. Ale zazwyczaj są dzielne, tak dobrze sobie radzą. Nawet wtedy, gdy trzeba ukrywać sińce pod coraz grubszą warstwą makijażu. Albo kiedy alkohol lub tabletka po latach wiernej służby okazuje się okrutnym zdrajcą. Kiedy jedzenie staje się udręką a zakupy przymusem. Gdy jest się kobietą zdradzaną. Ileż różnych możliwości….
Mówisz, że wszystko w porządku? Więc nie licz na to, że świat dostrzeże twoją udrękę. Kiedy naprawdę zechcesz pomocy, musisz po nią sięgnąć.
Czy ty w ogóle rozumiesz moje problemy? Na tej swojej posadce zarabiasz grosze, ale za to nie czujesz na plecach oddechu innych szczurów biegnących do kariery. Nagroda jest jedna, a biegnących wielu. Coraz młodsi, coraz sprawniejsi. Szczurzy wyścig, wilcze prawa, gadzi chłód moich znajomych – Ludzi Sukcesu. Boję się…
Łzy na nienagannie umalowanej twarzy to coś nowego. Makijaż jest wodoodporny, więc tak szybko nie spłynie, chociaż oczy na pewno będą czerwone. Ale nie o to chodzi! Do tej pory Nina nie pozwalała sobie na płacz, nie ona. Asertywna i zawsze gotowa do riposty nie znosi mazgajowatych kobiet. Coś jednak wytrąciło ją z obsesyjnej samokontroli. Płacząc, próbuje przypomnieć sobie, co to było. Nie może. Och, nino, jak musiało ci być ciężko przez te wszystkie lata.
Dziewczyna z prowincji, niezbyt głębokiej, ale wystarczy, żeby mieć kompleksy. Janka, Jaśka, Janeczka – wołali na nią w domu i na podwórku. Już wtedy wiedziała, że przyjdzie dzień, w którym sama wybierze sobie imię. Na pewno nie będzie takie prostackie. Nina wzdraga się na wszystko, co trąci prostactwem: grube kobiety, nieświeże koszule, chleb ze smalcem, brudne paznokcie i inne rzeczy "wymiotne".
Nina ma trzydzieści lat i jest przeraźliwie samotna. Żyje swoją pracą i tym, że jest lepsza niż niejeden facet. Co jakiś czas otrzymuje bonusy na potwierdzenie swojej wartości: wyjazd na Karaiby, wycieczkę do Paryża, emailowe gratulacje ze Szwajcarii. Nina pracuje dla wielkiego koncernu, jest ważnym dyrektorem, najlepszym w wewnętrznym rankingu międzynarodowej firmy. Ciężko na to pracowała i zdaje sobie sprawę, że musi ciągle udowadniać swoje dla firmy oddanie i absolutną lojalność. Ten "oddech innych na plecach" to nie urojenia – oni naprawdę tam są.
Ma wszystko, co chciała: nowe brzmienie starego imienia, komfortowe mieszkanie w dobrej dzielnicy, stanowisko, pieniądze i władzę. A w komfortowych czterech ścianach – pusto. Nie ma nikogo, komu można opowiedzieć o wyczerpującym dniu. Nikogo, kto czeka z herbatką i zapala śwaitło na schodach. I nikt nie przytuli, nie zapyta o zdrowie. Nie ma się z kim pokłócić. Nie ma kogo kochać.
Nina jest pracoholiczką i jest z tego dumna. Pracoholizm to nałóg, który przynosi wymierne korzyści i jest aprobowany. Szefowie kochają pracoholików i eksploatują ich dopóty, dopóki wypalony strzęp człowieka nie wyląduje na kardiologii lub oddziale nerwic. Ale takiego scenariusza nikt przecież dla siebie nie przewiduje. Inni – owszem, ale nie ja – pociesza się Nina. Tak, czasem dopada ją lęk, o zdrowie też, ale zazwyczaj nie ma czasu na takie rozmyślania.
W dobrym towarzystwie wręcz wypada być pracoholikiem. Z telefonem komórkowym, z grubym "organizerem" (gdyby go zgubić, to świat się wali) Nina jest zawsze dostępna dla swoich zagranicznych szefów. Zawsze gotowa gorliwie udzielić wszelkich odpowiedzi, kompetentna i profesjonalna w każdym calu.
Kilka miesięcy temu na pogrzebie ukochanej babci telefon Niny rozdzwonił się w samym środku mszy żałobnej. Przez jedną, okropną chwilę Nina walczyła ze sobą: – Wyłączyć? Odebrać?
Czuła na sobie zgorszone spojrzenia żałobników. Pośpiesznie wybiegła na zewnątrz odebrać telefon. Wtedy po raz pierwszy uświadomiła sobie własną zależność. Do tej pory uważała się za kobietę wolną, podejmującą własne decyzje. Ta krótka chwila w kościele była jak zapowiedź nadchodzącego poczucia klęski.
Nina bardzo kocha swoją matkę, ale panicznie się wstydzi przedstawić ją swoim znajomym. Bo matka nadal nazywa ją Janeczką i waży ponad sto kilo. Dlatego Nina ma wciąż poczucie winy: matka jest taka samotna i taka dumna ze swojej córeczki, ale jej nieustanna gadanina, wygląd i ciasne poglądy na życie doprowadzają Ninę do furii. Nie chcąc tego, rani tę poczciwą grubą kobietę, a potem samotnie płacze w poduszkę. Ostatnio matka nie przestaje mówić małżeństwie Niny i wnukach. Radzi, używa aluzji, wypytuje, swata. Tego Nina nie może znieść. Zwłaszcza tego! Skrzętnie skrywana tajemnica: brak jakiegokolwiek mężczyzny, nawet takiego "na weekend", nie może wyjść na jaw.
Koleżanki ze szkoły mają już po dwoje dzieci, a koledzy wyhodowali niezłe brzuszki i osiedli na laurach. Na zjeździe absolwentów ogólniaka Nina usłyszała całe mnóstwo komplementów od brzuchatych i żonatych kolegów. Niechętne spojrzenia koleżanek były jeszcze większym komplementem. Po godzinie miała już dosyć paplaniny, uścisków, dotyku spoconych policzków i pytań w rodzaju "ile masz dzieci?", "co robi twój mąż?". Wbrew samej sobie poczuła zazdrość i chęć, żeby chociaż przez chwilę doświadczyć rzeczywistości, w której wyciera się dzieciom nosy i zmienia pieluchy, w której jest czas na plotki i seriale w telewizji. Nina jest sama. Po pierwsze, jak twierdzi, nie ma szczęścia do mężczyzn – wszyscy sensowni faceci są już żonaci. Kilku z nich zresztą usiłowało Ninę oczarować, ale takie związki nie wchodzą w rachubę. Nina pragnie doskonałego partnera: ma być czarujący i czuły, elegancki, inteligentny, dobry i z własną forsą. Czyli Mężczyzna z Klasą. Powinien mieć własne pieniądze, w przeciwnym razie byłby z nią dla korzyści. Musi mieć mieszkanie, bo Nina nie zamierza nikogo u siebie meldować – tylu cwaniaków próbuje zdobyć mieszkanie w Warszawie. Całkiem niedawno znajoma z telewizji poznała jakiegoś supersamca z niedużego miasteczka. Zaprosiła do stolicy, zameldowała w swojej kawalerce, upoważniła do korzystania z konta. Pyszniła się jak perska księżniczka, koleżanki zieleniały z zawiści, a dzień po ślubie z wybitymi zębami i połową włosów na głowie uciekła do schroniska dla kobiet.
Lepiej uczyć się z cudzych doświadczeń – to motto Niny.
Ale z drugiej strony ciepłe kluchy, rozmamłany, nieogolony Romeo, troki od kalesonów – tego w żadnym wypadku Nina nie zaakceptuje. Mężczyzna, którego potrzebuje Nina, powinien ją wspierać w walce o pozycję zawodową. Dodawać jej sił. W żadnym wypadku rywalizować albo wywyższać się. Ma już dosyć kontaktów z samcami, dla których jedynym kryterium są damskie nogi i biust. Ale przy swoim mężczyźnie Nina chciałaby czuć się pożądana i piękna.
Nina jest inteligentna i sama rozumie sprzeczności w swoich oczekiwaniach. Przeczuwa, że to jakaś pułapka, ale nie znajduje z niej wyjścia. Wie też, że z każdym rokiem traci swoje biologiczne atuty; przeraża ją myśl, że może nigdy nie urodzi dziecka.
Coraz częściej Nina leży bezsennie o czwartej nad ranem i w myślach robi bilans swojego życia. Powinna czuć się szczęśliwa, powinna mieć poczucie spełnienia, powinna cieszyć się tym, co ma, powinna…